Επανυπολογισμός των συντάξεων

Επανυπολογισμός των συντάξεων:
μια δρομολογημένη και μάλλον…αναπόφευκτη κατάληξη μιας μνημονιακής «μεταρρύθμισης»

Ο επανυπολογισμός των συντάξεων αποτελεί ομολογουμένως όχι έναν απλό «πονοκέφαλο» για τη συνολική κοινότητα των συνταξιούχων, αλλά μια εφιαλτική προοπτική-«γέννημα» των πολύ πρόσφατων μνημονιακών δεσμεύσεων, όπως αυτές αποτυπώθηκαν ειδικότερα στους Ν. 4336/2015 και Ν. 4387/2016.

Κόποι, αγωνίες και θυσίες ετών, οι οποίες συνοδεύτηκαν από την αποθησαύριση μισθολογικού πλούτου (μέσω της συσσώρευσης ασφαλιστικών εισφορών ανά τα έτη εργασίας) και εξαργυρώθηκαν κάποια δεδομένη χρονική στιγμή στο παρελθόν από παροχές των ασφαλιστικών Ταμείων, οι οποίες ανέρχονταν ακόμη και στο 70%-80% των συντάξιμων αποδοχών, τίθενται εν αμφιβόλω και επανακρίνονται με όρους του σήμερα…

Εάν κανείς αποπειραθεί να δικαιολογήσει αυτή την επιχειρούμενη αναδρομική «αντιστοίχιση» των σημερινών κανόνων λειτουργίας ενός «υβριδικού» κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος με τις συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του εργασιακού βίου ενός «παλαιού» συνταξιούχου, πιστεύω ότι θα βρεθεί γρήγορα σε αδιέξοδο και θα παραιτηθεί αβίαστα, καθώς οι αντιθέσεις και τα ανόμοια δεδομένα του σήμερα και του χθες μοιάζουν σχεδόν αγεφύρωτα..

Ουσιαστικά, μάλλον ομιλούμε για μια άνευ μεταβατικών περιόδων ταχύτατη και ίσως βίαιη αφομοίωση μιας νέας κοινωνικοασφαλιστικής πραγματικότητας ως προς όλους τους παλαιούς και νυν συνταξιούχους.

Ποιες είναι, όμως, οι κατηγορίες εκείνες των συνταξιούχων, των οποίων οι παροχές τους αναμένεται να επηρεαστούν περισσότερο από τον υπολογισμό;

• Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που έχουν συμπληρώσει ασφαλιστικό χρόνο από 30ετία και άνω και έχουν μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από 1.200,00-1.300 ευρώ και άνω. Και τούτο, διότι η σύνταξή τους είχε υπολογιστεί με ευνοϊκό τρόπο, βάσει του τελευταίου μισθολογικού κλιμακίου ή έστω του Οκτωβρίου του 2011. Η περικοπή της σύνταξης, σε αυτές τις περιπτώσεις, αναμένεται να κυμανθεί μεταξύ 180,00 και 240,00 Ευρώ. Εάν δε έχει συμπληρωθεί ασφαλιστικός χρόνος άνω της 35ετίας και ο μέσος όρος των αποδοχών ξεπερνά τα 1.500,00 ευρώ, η μείωση θα είναι αρκετά αισθητή, καθώς η προσωπική διαφορά μπορεί να προσεγγίζει ή ακόμη και να υπερβαίνει τα 300,00 ευρώ. Αν και δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφοροποιήσεις, σημειώνεται ότι λιγότερο θιγόμενοι από τον επανυπολογισμό φαίνεται πως θα είναι εν γένει οι συνταξιούχοι του Δημοσίου, κατηγορίας ΔΕ και ΥΕ, σε σχέση με τους λοιπούς, κατηγορίας ΠΕ και ΤΕ.
• Οι συνταξιούχοι του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που έχουν συμπληρώσει ασφαλιστικό χρόνο από 30ετία και άνω και έχουν μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών από 1.200,00-1.300 ευρώ και άνω. Διασώζονται κυρίως συνταξιούχοι του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με 20-30 έτη ασφάλισης που είχαν υπαχθεί σε μέσες ασφαλιστικές κατηγορίες. Πρώην υψηλόμισθοι-νυν συνταξιούχοι με 35ετία ασφάλισης φαίνεται να υφίστανται τελικώς αρκετά σοβαρές μειώσεις (που να αγγίζουν τα 300,00 Ευρώ), εφόσον ο μέσος όρος των αποδοχών ξεπερνά τα 1.500,00-1.600,00 Ευρώ.
• Οι συνταξιούχοι του ΟΑΕΕ, σε μέσες και υψηλές ασφαλιστικές κατηγορίες, οι οποίοι προέρχονται από το πρώην ΤΕΒΕ, αλλά και το πρώην ΤΑΕ ή ΤΣΑ. Με το παλιό καθεστώς, είναι γνωστό ότι είχαν ως bonus στη σύνταξη 220,00 ευρώ, είτε έβγαιναν με 15 είτε με 35 χρόνια. Με τον επανυπολογισμό, όμως, είναι δεδομένο ότι το bonus καταργείται και οι περικοπές ιδίως στις συντάξεις 35ετίας ή 37ετίας μπορεί να ανέλθουν στα 240,00-280,00 Ευρώ, χωρίς να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να ξεπεράσουν τα 300,00 Ευρώ. Αντιθέτως, στις περιπτώσεις της 15ετίας, οι μειώσεις θα είναι ελεγχόμενες, της τάξεως των 20,00-30,00 Ευρώ, αλλά για χρόνο ασφάλισης άνω της 20ετίας, δεν αποκλείεται να υπάρξουν μειώσεις που να φθάνουν ακόμη και τα 170,00-190,00 ευρώ.
• Οι συνταξιούχοι του ΕΤΑΑ (νομικοί του ΤΑΝ, μηχανικοί του ΤΣΜΕΔΕ, γιατροί, φαρμακοποιοί του ΤΣΑΥ), ήτοι των πρώην «ευγενών» Ταμείων, ιδίως εκείνοι οι οποίοι έχουν συμπληρώσει 35ετία-40ετία. Είναι αρκετοί ομολογουμένως σε αριθμό, αφού οι αυτοαπασχολούμενοι, κατά κανόνα, συνηθίζουν να….παρατείνουν κατά πολύ την παραμονή τους στον ενεργό εργάσιμο βίο. Παρά την επί σειρά ετών καταβολή αξιόλογων ποσών ασφαλιστικών εισφορών στο Ταμείο τους, οι μειώσεις μάλλον θα….αδικήσουν κατάφωρα την πραγματική κοινωνικοασφαλιστική συνεισφορά τους και δεν αποκλείεται να κυμανθούν μεταξύ 250,00 και 300,00 ευρώ, όπερ συνιστά αναμφίβολα και αναπάντεχα μια σημαντική απώλεια/ανατροπή των μέχρι τώρα κεκτημένων ασφαλιστικών δικαιωμάτων τους.
• Οι μητέρες με ανήλικο τέκνο, πρώην ασφαλισμένες στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, οι οποίες αποχώρησαν με καθεστώς μειωμένης σύνταξης, με τη συμπλήρωση 18,3 ετών ασφάλισης. Η κατηγορία αυτή είναι «καταδικασμένη» να έχει μικρότερο ποσό εθνικής σύνταξης με τον επανυπολογισμό, αφού δεν συμπληρώθηκε τότε η απαιτούμενη 20ετία για τη λήψη πλήρους εθνικής σύνταξης (384,00 Ευρώ). Οι μειώσεις και εδώ, παρά τη συγκομιδή λιγοστών ετών ασφάλισης (που δεν πλήττει κυρίως ο επανυπολογισμός), μπορεί να φθάσουν και τα 100,00 Ευρώ.
• Οι διπλοσυνταξιούχοι (π.χ. γιατροί του ΕΣΥ, μηχανικοί κλπ.) αναμένεται να επηρεαστούν ιδιαιτέρως. Και τούτο, διότι δεν είναι ίσως απολύτως συνειδητό σε αυτή την κατηγορία ότι ο επανυπολογισμός της κύριας σύνταξής τους θα γίνει, αφού πρώτα αθροιστούν οι δύο συντάξεις που ήδη λαμβάνουν. Με τον τρόπο αυτό ίσως το ανταποδοτικό κομμάτι της τελικής μίας κύριας σύνταξής τους να προκύψει μικρότερο από το σημερινό. Και εδώ οι μειώσεις δεν αποκλείεται να ξεπεράσουν τα 300,00 Ευρώ, ανερχόμενες στο επίπεδο των 350,00 Ευρώ.
• Οι στρατιωτικοί και ένστολοι, ιδίως εκείνοι με αρκετά έτη υπηρεσίας, αναμένεται να θιγούν, εφόσον στα έτη υπηρεσίας τους δεν προσμετρηθούν ως διπλά τα χρόνια σε μάχιμες μονάδες, παρά μόνο τα πραγματικά χρόνια υπηρεσίας τους, για τα οποία και έχουν πληρωθεί εισφορές. Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο, εάν τελικώς θα ληφθούν υπόψη οι μισθολογικές αποδοχές τους που είχαν όταν αποστρατεύτηκαν ή οι μισθοί που καθορίστηκαν με το Ν. 4307/2014, οι οποίοι όμως ήταν σαφώς μικρότεροι από τις πραγματικές αποδοχές, όταν αποστρατεύτηκαν. Αν επιβεβαιωθούν συγκεκριμένοι φόβοι, οι διαφορές παλαιών-νέων συντάξεων θα υπερβούν μάλλον με άνεση το όριο των 300,00 Ευρώ.
• Οι συνταξιούχοι ΔΕΚΟ και τραπεζών που αποχώρησαν με 35 έτη ασφάλισης και με σύνταξη που άγγιζε το 75%-80% του μισθού που ελάμβαναν ως εργαζόμενοι είναι πιθανόν να εμφανίσουν σημαντικές προσωπικές διαφορές που υπερβαίνουν το 30%. Το γεγονός, ωστόσο, ότι κατέβαλαν προσαυξημένες ασφαλιστικές εισφορές για μεγάλη περίοδο ασφάλισης, αναμένεται να λειτουργήσει αποδοτικά κατά τον υπολογισμό της νέας τους σύνταξης (0,075% για καθεμία ποσοστιαία μονάδα -1%- επιπλέον εισφοράς) και ενδεχομένως να αποτελέσει τον «κόφτη» σε μεγαλύτερες των 300,00 Ευρώ μειώσεις. Εκτιμάται, δηλαδή, ότι οι μειώσεις θα περιοριστούν στο επίπεδο των 200,00 Ευρώ.

ΠΙΝΑΚΕΣ ΕΠΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ (2019)

Γενικά συμπεράσματα:

• Παλαιές μικτές συντάξεις έως και 700,00-750,00 Ευρώ αποφεύγουν τα χειρότερα του επανυπολογισμού.
• Παλαιές μικτές συντάξεις άνω των 900,00-1.000,00 Ευρώ, οι οποίες βασίστηκαν σε 30-35 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές άνω των 1.200,00-1.300,00 Ευρώ επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τον επανυπολογισμό.
• Παλαιές μικτές συντάξεις άνω των 1.200,00 Ευρώ, οι οποίες βασίστηκαν σε 35-40 έτη ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές άνω των 1.500,00 Ευρώ μπορεί να θιγούν καίρια.

Επειδή κάθε συνταξιοδοτική περίπτωση είναι μοναδική και ο επανυπολογισμός θα πρέπει να βασιστεί στο ιδιαίτερο ασφαλιστικό ιστορικό κάθε συνταξιούχου, οι ανωτέρω πίνακες είναι ενδεικτικοί και όχι δεσμευτικοί ως προς τα πορίσματα που συνάγονται.