Ολα όσα θέλετε να ξέρετε για το Σύμφωνο Συμβίωσης

Από την Ιφιγένεια Παπαγιαννακοπούλου, δικηγόρο

1. Τι είναι το σύμφωνο συμβίωσης;

Η  με συμβολαιογραφική πράξη καταρτισθείσα συμφωνία μεταξύ δύο ενηλίκων προσώπων, ανεξάρτητα από το φύλο τους, στην οποία αποτυπώνονται τα μεταξύ τους δικαιώματα και υποχρεώσεις, για όσο διάστημα θα είναι μαζί.

2. Ποια είναι η διαδικασία που απαιτείται;

Βήμα 1ο: Επιλογή συμβολαιογράφου που θα καταρτίσει το Σύμφωνο, υπό τις οδηγίες του δικηγόρου.

Βήμα 2ο: Ορισμός της ημέρας σύνταξης και υπογραφής.

Βήμα 3ο: Κατάθεση αντιγράφου στο Ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των συμβαλλομένων. 

3. Είναι υποχρεωτική η παρουσία δικηγόρου;

Όχι, είναι όμως καθοριστική η συμβολή του στην ορθή κατάρτιση του Συμφώνου.

4. Από πότε ξεκινάει η ισχύς του Συμφώνου Συμβίωσης;

Από τη στιγμή που κατατίθεται αντίγραφο της συμβολαιογραφικής πράξης στον Ληξίαρχο του τόπου κατοικίας των συμβαλλομένων και την καταχώρηση του Συμφώνου στο ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου.

Για τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης απαιτείται πλήρης δικαιοπρακτική ικανότητα και αυτοπρόσωπη παρουσία.

Δεν επιτρέπεται η σύναψη συμφώνου συμβίωσης α) αν υπάρχει γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων ή του ενός από αυτά, β) μεταξύ συγγενών εξ αίματος σε ευθεία γραμμή απεριόριστα και εκ πλαγίου μέχρι και τον τέταρτο βαθμό, καθώς και μεταξύ συγγενών εξ αγχιστείας σε ευθεία γραμμή απεριόριστα, και γ) μεταξύ εκείνου που υιοθέτησε και αυτού που υιοθετήθηκε.

5. Πόσο χρονοβόρα είναι η διαδικασία;

Ο χρόνος που απαιτείται αφορά τον χρόνο προετοιμασίας του περιεχομένου. Ακόμα και την ίδια την ημέρα της υπογραφής του, μπορεί να κατατεθεί στο ειδικό βιβλίο του Ληξιαρχείου και να ξεκινήσει η ισχύς του.

6. Ποια έγγραφα απαιτούνται;

Οι ταυτότητες των συμβαλλομένων.

7. Απαιτείται η παρουσία μαρτύρων;

Όχι.

8. Ποια είναι η βασική διαφορά από τον Πολιτικό γάμο;

Είναι πιο γρήγορο, τόσο στο στάδιο της σύναψης όσο και στο στάδιο της λύσης.

9. Τι προβλέπει το σύμφωνο συμβίωσης για το επώνυμο, τα κοινά περιουσιακά στοιχεία, την εφορία, την κοινωνική ασφάλιση;

Το σύμφωνο συμβίωσης δεν μεταβάλλει το επώνυμο των μερών. Ο καθένας μπορεί, εφόσον συγκατατίθεται ο άλλος, να χρησιμοποιεί στις κοινωνικές σχέσεις το επώνυμο του άλλου ή να το προσθέτει στο δικό του.

Τόσο για τα κληρονομικά, όσο και για τα κοινωνικά και ασφαλιστικά δικαιώματα, καθώς επίσης και για τις παροχές, προβλέπεται πλήρης εξομοίωση με τα αντίστοιχα δικαιώματα των συζύγων.

Στις προσωπικές σχέσεις των μερών του συμφώνου μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εφόσον δεν υπάρχει διαφορετική ειδική ρύθμιση στον παρόντα ή άλλο νόμο.

Στις μη προσωπικές σχέσεις των μερών μεταξύ τους εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για τις σχέσεις των συζύγων από το γάμο, εκτός αν τα μέρη τις ρυθμίσουν διαφορετικά κατά τη σύναψη του συμφώνου με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης.

Τα μέρη δεν μπορούν να παραιτηθούν από την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα πριν από τη γέννησή της.

Ως προς το κληρονομικό δικαίωμα των μερών του συμφώνου εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα που αφορούν τους συζύγους. Κατά την κατάρτιση του συμφώνου το κάθε μέρος μπορεί να παραιτηθεί από το δικαίωμά του στη νόμιμη μοίρα.

10. Τι ισχύει με το επώνυμο των παιδιών;

Ένα παιδί που θα γεννηθεί κατά τη διάρκεια του συμφώνου συμβίωσης ή μέσα σε 300 ημέρες από τη λύση του συμφώνου, φέρει το επώνυμο που επέλεξαν οι γονείς του με κοινή και αμετάκλητη δήλωσή τους, που περιέχεται στο σύμφωνο.

Η παράβαση των διατάξεων αυτών συνεπάγεται την ακυρότητα του συμφώνου συμβίωσης. Ακυρότητα συνεπάγεται και η εικονικότητα του συμφώνου.

Από τα ανωτέρω συνάγουμε μια σημαντική καινοτομία στο νέο πλέον αναθεωρημένο από την ελληνική βουλή σύμφωνο συμβίωσης. Επεκτάθηκε αυτό και στα ομόφυλα ζευγάρια κάνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα νέο  σημαντικό βήμα προς την ισότητα. Πλέον, σε μία εποχή, που η πλήρης ένταξη των αυτών των ατόμων στην ελεύθερη κοινωνία φαντάζει μονόδρομος, είναι επιθυμητές φιλελεύθερες πρωτοβουλίες υπεράσπισης των δικαιωμάτων τους  με στόχο μία κοινωνία ανεκτικότητας και ευημερίας. Μία από αυτές τις πρωτοβουλίες, ήταν και η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια.