Πώς ''βλέπει'' ο νόμος το bullying?

 Από την Λυδία Βεντήρη, δικηγόρο παρ 'Εφέταις  www.cozac.gr 

Τα τελευταία χρόνια ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) αποτελεί  βασικό πρόβλημα της καθημερινότητας αρκετών οικογενειών με παιδιά που φοιτούν στο σχολείο. Πρόκειται για ένα φαινόμενο με ποικίλες κοινωνικές διαστάσεις που χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης τόσο από την πλευρά του οικογενειακού και του εκπαιδευτικού περιβάλλοντος όσο και από την πλευρά της Πολιτείας.

Όλοι γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μια νεανική παραβατική συμπεριφορά που αφορά στη χρήση βίας κυρίως μεταξύ ατόμων εφηβικής και μετεφηβικής ηλικίας. Σκοπός χρήσης αυτού του είδους βίας που είναι εσκεμμένη, απρόκλητη και συστηματική είναι η επιβολή του δράστη στο θύμα του το οποίο επανειλημμένα ταπεινώνεται και προσβάλλεται μέσω της συμπεριφοράς αυτής. Τα αποτελέσματα στην ψυχή αλλά και στο σώμα του θύματος μπορεί να είναι δραματικά και αρκετά για να επηρεάσουν αρνητικά την ανάπτυξη της προσωπικότητας και του κοινωνικού του γίγνεσθαι.

Τη συμπεριφορά αυτή αντιμετωπίζει το ποινικό δίκαιο με μια σειρά από μέτρα και κυρώσεις προσαρμοσμένα αναλόγως την ηλικία και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δράστη. Για παράδειγμα, οι ανήλικοι μέχρι 8 ετών είναι ποινικά ανεύθυνοι, ενώ οι ανήλικοι από 8 έως 15 ετών κρίνονται ατιμώρητοι, διότι δεν τους καταλογίζεται η άδικη πράξη που έχουν τελέσει. Πάντως, σε ανήλικο που τέλεσε αξιόποινη πράξη, χωρίς να έχει συμπληρώσει το δέκατο πέμπτο έτος της ηλικίας του, επιβάλλονται μόνον αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα.

Επειδή οι μορφές του bullying είναι πολλές (ειρωνείες, απειλές, χλευαστικά σχόλια, διάδοση φημών, καταστροφή, βλάβη ή αφαίρεση προσωπικών αντικειμένων, δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων, συστηματική απομόνωση από την ομάδα, χτυπήματα, βίαια σπρωξίματα, ασελγείς πράξεις, το λεγόμενο «cyber bullying»), κάποια από τα αδικήματα που στοιχειοθετούνται μέσω αυτών των πράξεων είναι: Εξύβριση, δυσφήμιση, συκοφαντική δυσφήμιση, απειλή, παράνομη βία, παράνομη κατακράτηση, προσβολή γενετήσιας αξιοπρέπειας, αποπλάνηση παιδιού, ασέλγεια παρά φύση, βιασμός, κλοπή, ληστεία, φθορά ξένης ιδιοκτησίας, απλή σωματική βλάβη, απρόκλητη σωματική βλάβη, επικίνδυνη σωματική βλάβη, βαριά σωματική βλάβη, έκθεση, ανθρωποκτονία από δόλο ή από αμέλεια κλπ.

Ειδικότερες ποινικές διατάξεις μπορεί να καλύπτουν την κάθε περίπτωση εκφοβισμού ξεχωριστά. Όπως επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι και οι ίδιοι οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί που μπορεί να διαπράττουν απέναντι στα παιδιά τους ή στους μαθητές τους αντίστοιχα bullying μπορεί να εκδιωχθούν για το πλημμέλημα της παραμέλησης εποπτείας ανηλίκου.

Τέλος, η εν λόγω παραβατική συμπεριφορά μπορεί να γεννήσει εκτός από ποινικές και αστικές ευθύνες, δηλαδή ευθύνες για αποζημίωση του παθόντος για τις υλικές ζημίες και την ηθική βλάβη που υπέστη οι οποίες μπορεί να αναζητηθούν είτε από το Δημόσιο είτε από τους εποπτεύοντες τον ανήλικο ''δράστη'' ανάλογα με τον τόπο όπου τελέστηκε η ζημιογόνος πράξη.

Πρόκειται σε κάθε περίπτωση για πράξεις που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής και ερμηνείας του νόμου ανάλογα με τη βαρύτητά τους και την ηλικία του δράστη. Έγκειται στην υπευθυνότητα και την κρίση του Δικαστή να επιβάλει τη σωστή και την κατάλληλη ποινή στους φέροντες την πραγματική ευθύνη.